1. Giới thiệu

Khi được chẩn đoán ung thư vú, một trong những quyết định quan trọng nhất mà bệnh nhân và bác sĩ phải đưa ra chính là lựa chọn phương pháp phẫu thuật:

• Lumpectomy (phẫu thuật bảo tồn vú) – chỉ cắt bỏ khối u và một phần mô xung quanh.

• Mastectomy (cắt bỏ toàn bộ vú) – loại bỏ hoàn toàn tuyến vú (có hoặc không kèm nạo hạch).

Hai phương pháp này đều mang lại tỉ lệ sống sót tương đương, nhưng khác nhau rõ rệt về mức độ can thiệp, hồi phục và ảnh hưởng thẩm mỹ.

👉 Nếu chưa rõ từng phương pháp, bạn có thể tham khảo lại:

• Bài 2: Lumpectomy – Phẫu thuật bảo tồn vú

• Bài 3: Mastectomy – Cắt bỏ vú

Trong bài này, chúng ta sẽ so sánh toàn diện lumpectomy và mastectomy, giúp bạn có cái nhìn rõ ràng để cùng bác sĩ đưa ra quyết định phù hợp nhất.

2. So sánh tổng quan Lumpectomy và Mastectomy

3. Ưu điểm và nhược điểm

Lumpectomy

✅ Ưu điểm:

• Bảo tồn hình dáng vú, ít ảnh hưởng tâm lý.

• Thời gian hồi phục nhanh hơn.

• Tỉ lệ sống còn tương đương mastectomy nếu kết hợp xạ trị.

❌ Nhược điểm:

• Bắt buộc phải xạ trị sau mổ (5–7 tuần).

• Nguy cơ tái phát tại chỗ cao hơn chút ít.

• Không phù hợp nếu có nhiều ổ ung thư hoặc khối u quá lớn.

Mastectomy

✅ Ưu điểm:

• Giảm nguy cơ tái phát tại chỗ tối đa.

• Thường không cần xạ trị sau mổ.

• Phù hợp cho bệnh nhân có nguy cơ cao (BRCA1/2, tiền sử gia đình).

❌ Nhược điểm:

• Mất hoàn toàn tuyến vú, ảnh hưởng thẩm mỹ và tâm lý.

• Thời gian hồi phục lâu hơn.

• Nguy cơ biến chứng cao hơn (tụ dịch, phù bạch huyết nếu nạo hạch).

4. Nghiên cứu so sánh tỉ lệ sống còn

Nhiều nghiên cứu lâm sàng lớn (ví dụ NSABP B-06 trial) đã chứng minh:

• Tỉ lệ sống còn 10 năm không khác biệt giữa lumpectomy + xạ trị và mastectomy.

• Sự khác biệt chủ yếu nằm ở tỉ lệ tái phát tại chỗ, chứ không ảnh hưởng đến tỉ lệ sống tổng thể.

👉 Điều này khẳng định rằng, bệnh nhân có thể chọn lumpectomy hoặc mastectomy tùy tình huống, miễn là theo đúng chỉ định.

5. Yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn

• Kích thước và vị trí khối u:

  • U nhỏ, khu trú → lumpectomy.

  • U lớn hoặc nhiều ổ → mastectomy.

• Nguy cơ di truyền (BRCA1/2):

  • Nguy cơ cao → mastectomy dự phòng được cân nhắc.

• Khả năng tiếp cận xạ trị:

  • Nếu không thể xạ trị → mastectomy là lựa chọn an toàn.

• Nguyện vọng cá nhân:

  • Một số bệnh nhân chọn mastectomy để an tâm hơn.

  • Một số khác ưu tiên bảo tồn vú để giữ hình thể.

6. Phẫu thuật tái tạo vú – Cầu nối giữa lumpectomy và mastectomy

Nhờ oncoplastic surgery, bệnh nhân mastectomy có thể tái tạo vú bằng:

• Implant (túi độn ngực)

• Vạt mô tự thân (bụng, lưng, mông)

Điều này giúp giảm gánh nặng tâm lý và thẩm mỹ, đưa mastectomy tiến gần hơn với lumpectomy về chất lượng sống.

👉 Xem thêm: Bài 5 – Oncoplastic Surgery & Tái tạo vú

7. Kết luận

Không có câu trả lời duy nhất cho câu hỏi “Lumpectomy hay mastectomy tốt hơn?”.
Cả hai đều có hiệu quả điều trị ngang nhau về tỉ lệ sống còn, nhưng khác nhau về mức độ xâm lấn, thẩm mỹ và nhu cầu điều trị bổ sung.

👉 Lời khuyên:

• Thảo luận kỹ với bác sĩ về kích thước khối u, nguy cơ di truyền và mong muốn cá nhân.

• Đừng quên cân nhắc đến yếu tố tâm lý, thẩm mỹ và kế hoạch tái tạo vú.

8. FAQ – Câu hỏi thường gặp

1. Lumpectomy có an toàn bằng mastectomy không?
👉 Có. Nếu kèm xạ trị, lumpectomy cho kết quả sống còn tương đương mastectomy.

2. Sau lumpectomy có phải luôn xạ trị không?
👉 Gần như bắt buộc, trừ một số ca đặc biệt ở người già yếu, ung thư tại chỗ nhỏ.

3. Sau mastectomy có cần tái tạo vú ngay không?
👉 Không bắt buộc. Có thể tái tạo tức thì hoặc trì hoãn, tùy tình trạng.

4. Nguy cơ tái phát sau lumpectomy cao đến mức nào?
👉 Tái phát tại chỗ cao hơn mastectomy (khoảng 5–10%), nhưng điều trị bổ sung có thể kiểm soát tốt.

5. Nếu mang gen BRCA1/2 thì nên chọn phương pháp nào?
👉 Thường bác sĩ sẽ khuyên mastectomy, thậm chí cả hai bên, để giảm nguy cơ tối đa.

6. Có trường hợp nào phải phẫu thuật cả hai vú không?
👉 Có. Với nguy cơ di truyền cao hoặc ung thư cả hai bên, bác sĩ có thể đề nghị cắt bỏ song phương.