1. Siêu âm vú là gì?

Siêu âm vú là phương pháp sử dụng sóng siêu âm tần số cao để tạo hình ảnh chi tiết của mô tuyến vú. Đây là một trong những kỹ thuật phổ biến và an toàn nhất trong khám vú và chẩn đoán hình ảnh vú, giúp bác sĩ phát hiện sớm các bất thường, phân biệt giữa u đặc và nang dịch, đồng thời hỗ trợ định hướng điều trị.

Khác với chụp X-quang vú vốn sử dụng tia X, siêu âm vú hoàn toàn không gây phơi nhiễm bức xạ. Vì vậy, đây là lựa chọn phù hợp cho phụ nữ trẻ hoặc phụ nữ mang thai, cho con bú.

2. Khi nào nên thực hiện siêu âm vú?

Bác sĩ chuyên khoa có thể chỉ định siêu âm vú trong những trường hợp sau:

• Phụ nữ dưới 40 tuổi khi khám vú định kỳ.

• Phát hiện khối bất thường khi khám và tư vấn tuyến vú.

• Đau vú, căng tức kéo dài hoặc có tiết dịch bất thường.

• Tầm soát bổ sung bên cạnh chụp nhũ ảnh.

• Theo dõi sau phẫu thuật, điều trị u vú hoặc ung thư vú.

• Kiểm tra tình trạng tuyến vú ở phụ nữ mang thai và cho con bú.

3. Ưu điểm nổi bật của siêu âm vú

• An toàn tuyệt đối: Không sử dụng tia X, phù hợp với mọi lứa tuổi.

• Phân biệt rõ u đặc và nang dịch: Giúp bác sĩ xác định bản chất khối u.

• Thực hiện nhanh chóng: Thời gian siêu âm thường chỉ từ 10–15 phút.

• Hình ảnh động, trực tiếp: Bác sĩ có thể quan sát toàn bộ mô vú và hạch nách.

• Hỗ trợ thủ thuật: Dẫn đường cho chọc hút tế bào hoặc sinh thiết khi cần.

So với chụp X-quang vú, siêu âm vú nhạy hơn trong việc phát hiện khối u ở phụ nữ trẻ có mô vú dày. Tuy nhiên, chụp X-quang vú lại có lợi thế trong tầm soát ung thư ở phụ nữ trên 40 tuổi. Vì thế, hai phương pháp thường được kết hợp để tăng độ chính xác.

4. Quy trình siêu âm vú diễn ra như thế nào?

4.1. Chuẩn bị trước khi siêu âm

• Không cần nhịn ăn hoặc kiêng cữ đặc biệt.

• Nên mặc áo rời để thuận tiện khi thăm khám.

• Nếu đang trong kỳ kinh nguyệt, có thể siêu âm sau khi sạch kinh để giảm cảm giác đau tức.

4.2. Các bước thực hiện

1. Người bệnh nằm ngửa, tay giơ cao đặt sau đầu.

2. Bác sĩ bôi gel siêu âm lên vùng ngực để đầu dò tiếp xúc tốt.

3. Đầu dò siêu âm được di chuyển nhẹ nhàng trên bề mặt vú và vùng hạch nách.

4. Hình ảnh mô vú hiện rõ trên màn hình, giúp bác sĩ quan sát và đánh giá bất thường.

5. Kết thúc, bác sĩ lau sạch gel và trao đổi kết quả với người bệnh.

Toàn bộ quá trình diễn ra nhanh chóng, không gây đau đớn hay khó chịu.

5. Kết quả siêu âm vú cho biết điều gì?

Khi đọc kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ mô tả:

• Cấu trúc mô vú (mô tuyến, mô mỡ).

• Khối bất thường: kích thước, hình dạng, bờ viền, âm vang.

• Nang tuyến vú: đơn thuần hay phức tạp.

• U xơ tuyến vú hoặc khối u đặc.

• Hạch vùng nách: có to bất thường không.

Kết quả thường được phân loại theo thang điểm BI-RADS, giúp định hướng theo dõi hoặc sinh thiết nếu cần.

6. Vai trò của siêu âm vú trong tầm soát và chẩn đoán

• Phát hiện sớm bất thường: Khối u nhỏ, khó sờ thấy bằng tay, có thể được nhận diện rõ ràng.

• Bổ sung cho chụp nhũ ảnh: Tăng độ chính xác trong tầm soát ung thư vú.

• Theo dõi tái khám: So sánh hình ảnh giữa các lần siêu âm giúp phát hiện sự thay đổi, hỗ trợ theo dõi và tái khám định kỳ.

• Hỗ trợ can thiệp: Định hướng sinh thiết hoặc chọc hút tế bào để xác định bản chất tổn thương.

7. Những hạn chế của siêu âm vú

Mặc dù có nhiều ưu điểm, siêu âm vú cũng có một số hạn chế:

• Khó phát hiện vi vôi hóa – dấu hiệu sớm của ung thư vú, vốn nhìn rõ hơn trên chụp nhũ ảnh.

• Độ chính xác phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của bác sĩ.

• Không thay thế hoàn toàn cho chụp nhũ ảnh trong tầm soát phụ nữ trên 40 tuổi.

Do đó, bác sĩ thường kết hợp siêu âm và chụp nhũ ảnh để đạt hiệu quả cao nhất trong phát hiện bệnh lý vú.

8. Tư vấn từ Tiến sỹ, Bác sỹ Nguyễn Thu Hương

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh vú, TS.BS Nguyễn Thu Hương khẳng định:

“Siêu âm vú là phương pháp đơn giản, an toàn nhưng mang lại giá trị chẩn đoán rất lớn. Phụ nữ nên chủ động thực hiện siêu âm vú định kỳ, đặc biệt khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, để được phát hiện và xử trí kịp thời.”

9. Kết luận

Siêu âm vú là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiệu quả, giúp phát hiện sớm các bất thường tuyến vú và hỗ trợ tầm soát ung thư vú. Đây là phương pháp an toàn, không gây đau, phù hợp với mọi lứa tuổi, đặc biệt là phụ nữ trẻ và phụ nữ mang thai.

Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, siêu âm vú nên được thực hiện tại cơ sở chuyên khoa bởi bác sĩ nhiều kinh nghiệm, và có thể kết hợp cùng chụp X-quang vú hoặc đưa vào chương trình tầm soát ung thư vú khi cần thiết.

🌸 Chủ động siêu âm vú – bước đi nhỏ nhưng mang lại sự an tâm lớn cho sức khỏe phụ nữ.

10. Các câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Siêu âm vú có đau hay nguy hiểm không?

Hoàn toàn không. Đây là kỹ thuật an toàn, không tia xạ, phù hợp cả phụ nữ mang thai.

2. Siêu âm vú khác gì với chụp X-quang vú?

• Siêu âm vú: tốt cho phụ nữ trẻ, mô vú dày.

• Chụp X-quang vú: hiệu quả hơn cho phụ nữ >40 tuổi để phát hiện vi vôi hóa.
  👉 Tham khảo: Chụp X-quang vú.

3. Bao lâu nên siêu âm vú một lần?

• Phụ nữ bình thường: 1 năm/lần.

• Có u lành tính: 6 tháng/lần.
  👉 Xem: Theo dõi và tái khám định kỳ.

4. Siêu âm vú có thay thế được X-quang vú không?

Không. Mỗi phương pháp có ưu điểm riêng. Thường bác sĩ sẽ phối hợp cả hai để chẩn đoán chính xác.

5. Siêu âm vú có giúp tầm soát ung thư vú không?

Có. Đây là một trong những công cụ quan trọng của tầm soát ung thư vú.