1. Giới thiệu
Ung thư vú HER2 dương tính chiếm khoảng 15–20% các trường hợp. Đây là nhóm ung thư vú đặc biệt vì:
-
HER2 (Human Epidermal Growth Factor Receptor 2) là một protein thúc đẩy sự phát triển của tế bào.
-
Khi HER2 được biểu hiện quá mức, ung thư có xu hướng phát triển nhanh, tiên lượng xấu.
-
Trước đây, HER2 dương tính gắn liền với tiên lượng rất kém. Nhưng từ khi có thuốc đích chống HER2, tiên lượng cải thiện rõ rệt.
👉 Hóa trị vẫn là trụ cột, nhưng khi kết hợp với thuốc đích HER2 như trastuzumab hoặc pertuzumab, hiệu quả điều trị tăng gấp nhiều lần.
2. Vai trò của hóa trị trong HER2 dương tính
-
Đơn độc thuốc đích không đủ: thuốc đích ức chế tín hiệu HER2 nhưng không tiêu diệt hoàn toàn tế bào ung thư.
-
Hóa trị tiêu diệt tế bào phân chia nhanh: giúp giảm gánh nặng khối u.
-
Hiệu ứng cộng hưởng: hóa trị và thuốc đích phối hợp mang lại hiệu quả vượt trội.
👉 Đây chính là lý do tại sao hầu hết bệnh nhân HER2 dương tính đều được khuyến cáo hóa trị + thuốc đích.
3. Các thuốc đích HER2 phổ biến
3.1. Trastuzumab (Herceptin)
-
Kháng thể đơn dòng gắn vào thụ thể HER2.
-
Ứng dụng: giai đoạn sớm (tân bổ trợ, bổ trợ) và giai đoạn di căn.
3.2. Pertuzumab (Perjeta)
-
Gắn vào vị trí khác của HER2, phối hợp với trastuzumab tạo hiệu ứng kép.
-
Thường dùng trong tân bổ trợ, bổ trợ nguy cơ cao và di căn.
3.3. T-DM1 (Trastuzumab emtansine)
-
Antibody-drug conjugate (ADC): trastuzumab gắn với thuốc hóa trị (DM1).
-
Ứng dụng: bệnh nhân không đạt pCR sau tân bổ trợ hoặc tái phát sau điều trị trastuzumab.
3.4. Trastuzumab deruxtecan (T-DXd)
-
ADC thế hệ mới, hiệu quả vượt trội trong HER2 dương tính di căn.
-
Đang dần trở thành chuẩn trong điều trị sau nhiều dòng.
4. Hóa trị kết hợp thuốc đích trong từng giai đoạn
4.1. Tân bổ trợ (neoadjuvant)
-
Mục tiêu: thu nhỏ khối u, tăng khả năng phẫu thuật bảo tồn.
-
Phác đồ điển hình:
-
Docetaxel + Carboplatin + Trastuzumab + Pertuzumab (TCHP).
-
-
Hiệu quả: tỷ lệ pCR đạt 50–70%.
4.2. Bổ trợ (adjuvant)
-
Sau mổ, bệnh nhân tiếp tục trastuzumab (± pertuzumab) đủ 1 năm.
-
Nếu không đạt pCR sau tân bổ trợ → chuyển sang T-DM1 (theo nghiên cứu KATHERINE).
4.3. Giai đoạn di căn
-
Phác đồ chuẩn: Taxane + Trastuzumab + Pertuzumab (CLEOPATRA trial).
-
Dòng 2: T-DM1.
-
Dòng 3 trở đi: Trastuzumab deruxtecan (T-DXd) hoặc phác đồ chứa lapatinib, tucatinib.
5. Bảng so sánh phác đồ thường dùng trong HER2 dương tính
| Phác đồ | Thành phần | Giai đoạn | Ưu điểm | Nhược điểm |
|---|---|---|---|---|
| TCHP | Docetaxel + Carboplatin + Trastuzumab + Pertuzumab | Tân bổ trợ | pCR cao (50–70%) | Độc tính cao, tiêu chảy, suy tim nhẹ |
| AC → TH | Anthracycline + Cyclophosphamide → Taxane + Trastuzumab | Tân bổ trợ/Bổ trợ | Chuẩn vàng truyền thống | Nguy cơ độc tim |
| Taxane + Trastuzumab + Pertuzumab | Hóa trị + 2 thuốc đích | Di căn | Kéo dài sống thêm rõ rệt | Độc tính, chi phí cao |
| T-DM1 | Trastuzumab + DM1 | Bổ trợ/Di căn | Hiệu quả cao khi thất bại trastuzumab | Buồn nôn, giảm tiểu cầu |
| T-DXd | Trastuzumab + deruxtecan | Di căn nhiều dòng | Tỷ lệ đáp ứng cao | Viêm phổi mô kẽ |
6. Tác dụng phụ cần lưu ý
-
Độc tính tim: trastuzumab có thể gây suy tim → cần siêu âm tim định kỳ.
-
Tiêu chảy, phát ban: thường gặp khi phối hợp pertuzumab.
-
Giảm tiểu cầu: T-DM1.
-
Viêm phổi mô kẽ: T-DXd (cần phát hiện sớm).
7. Hướng điều trị mới
-
Kết hợp miễn dịch + thuốc đích: đang được thử nghiệm.
-
ADC thế hệ mới: cải thiện khả năng tiêu diệt tế bào kháng thuốc.
-
Phân nhóm HER2-low: thuốc đích đang mở ra cơ hội cho bệnh nhân HER2 thấp (HER2 IHC 1+ hoặc 2+ không FISH).
8. Liên kết nội bộ trong series
9. FAQ – Giải đáp nhanh
1. Tại sao cần kết hợp hóa trị với thuốc đích HER2?
Vì thuốc đích một mình không tiêu diệt hoàn toàn tế bào ung thư. Hóa trị giúp tăng hiệu quả và giảm nguy cơ tái phát.
2. Có thể chỉ dùng thuốc đích mà không cần hóa trị không?
Trong một số trường hợp đặc biệt (tuổi cao, bệnh kèm), có thể cân nhắc, nhưng đa số vẫn cần hóa trị kết hợp.
3. Trastuzumab có gây suy tim không?
Có, nhưng tỷ lệ thấp. Cần theo dõi tim mạch trong quá trình điều trị.
4. Nếu bệnh nhân không đạt pCR sau hóa trị tân bổ trợ thì làm gì?
Chuyển sang T-DM1 bổ trợ để cải thiện tiên lượng.
5. Thuốc đích HER2 có hiệu quả ở HER2-low không?
Trước đây không, nhưng hiện tại T-DXd cho thấy hiệu quả rõ rệt ở nhóm HER2-low.
10. Kết luận
Sự kết hợp hóa trị + thuốc đích HER2 đã thay đổi hoàn toàn cách nhìn về ung thư vú HER2 dương tính. Từ nhóm bệnh tiên lượng xấu, nay bệnh nhân có thể đạt tỷ lệ sống cao và kéo dài nhiều năm.
👉 Ở Bài 8: Hóa trị trong ung thư vú HER2-low, chúng ta sẽ tìm hiểu nhóm mới nổi – HER2-low – và vai trò ngày càng quan trọng của thuốc đích trong điều trị.
Bình luận