1. Tại sao vẫn cần xạ trị sau phẫu thuật?

Phẫu thuật là bước quan trọng để loại bỏ khối u. Tuy nhiên, ngay cả khi đã cắt bỏ toàn bộ vú hoặc phần khối u, vẫn có nguy cơ còn sót tế bào ung thư li ti. Những tế bào này khó nhìn thấy bằng mắt thường và có thể là nguyên nhân gây tái phát sau này.

👉 Vì thế, xạ trị sau phẫu thuật đóng vai trò như “bước quét sạch cuối cùng” để giảm nguy cơ tái phát tại chỗ và tăng khả năng sống còn.

2. Xạ trị sau lumpectomy (phẫu thuật bảo tồn vú)

2.1. Có bắt buộc không?

• Có. Hầu hết bệnh nhân sau lumpectomy đều cần xạ trị.

• Lý do: vì phần mô vú vẫn còn, nguy cơ sót tế bào ung thư cao hơn so với mastectomy.

2.2. Lợi ích chính

• Giảm tái phát tại chỗ xuống mức rất thấp.

• Giúp duy trì hình thể vú mà vẫn đảm bảo hiệu quả điều trị.

2.3. Ngoại lệ hiếm gặp

Một số bệnh nhân có thể không cần xạ trị sau lumpectomy, ví dụ:

• Phụ nữ lớn tuổi (>70) với ung thư giai đoạn sớm, khối u nhỏ, thụ thể nội tiết dương tính, và đã dùng thuốc nội tiết.

• Trường hợp bệnh nhân có bệnh nền nặng, không thể chịu được xạ trị.

3. Xạ trị sau mastectomy (cắt bỏ toàn bộ vú)

3.1. Có cần thiết không?

• Không phải tất cả bệnh nhân mastectomy đều cần xạ trị.

• Chỉ định dựa trên nguy cơ tái phát.

3.2. Các trường hợp cần xạ trị sau mastectomy

• Khối u lớn hơn 5 cm.

• Có từ 4 hạch nách dương tính trở lên.

• Tế bào ung thư xâm lấn thành ngực hoặc da.

• Rìa phẫu thuật không sạch (ung thư còn sát mép mô cắt).

3.3. Khi nào có thể bỏ qua xạ trị sau mastectomy?

• Ung thư giai đoạn rất sớm, khối u nhỏ, không có hạch dương tính.

• Rìa phẫu thuật hoàn toàn sạch, không còn dấu hiệu xâm lấn.

4. Sự khác biệt chính giữa lumpectomy và mastectomy trong chỉ định xạ trị

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định xạ trị

• Kích thước khối u.

• Số lượng hạch dương tính.

• Rìa phẫu thuật có sạch không.

• Tuổi, sức khỏe chung của bệnh nhân.

• Loại phẫu thuật (bảo tồn hay cắt bỏ toàn bộ).

👉 Quyết định cuối cùng luôn cần sự hội chẩn đa chuyên khoa (phẫu thuật – xạ trị – hóa trị – nội tiết).

6. Kết luận

• Lumpectomy → luôn cần xạ trị (trừ một số trường hợp ngoại lệ hiếm gặp).

• Mastectomy → chỉ định xạ trị khi nguy cơ tái phát cao (u lớn, nhiều hạch, xâm lấn da/thành ngực).

• Xạ trị giúp giảm tái phát, cải thiện sống còn, và là phần quan trọng trong chiến lược điều trị ung thư vú.

👉 Tiếp theo: Bài 3: Các kỹ thuật xạ trị hiện nay trong ung thư vú (3D-CRT, IMRT, proton…)

7. FAQ – Câu hỏi thường gặp

1. Nếu tôi đã cắt bỏ toàn bộ vú, có chắc chắn không cần xạ trị không?
Không. Một số trường hợp vẫn cần xạ trị, nhất là khi khối u lớn hoặc nhiều hạch dương tính.

2. Vì sao lumpectomy bắt buộc phải xạ trị?
Vì vẫn còn mô vú, nguy cơ tái phát cao hơn. Xạ trị giúp giảm nguy cơ này xuống mức thấp nhất.

3. Sau phẫu thuật bao lâu thì bắt đầu xạ trị?
Thường là 4–8 tuần sau phẫu thuật, khi vết mổ đã lành.

4. Có thể kết hợp xạ trị và hóa trị cùng lúc không?
Thông thường, hóa trị được thực hiện trước, sau đó mới đến xạ trị.

5. Tôi trên 70 tuổi, có cần xạ trị sau lumpectomy không?
Một số trường hợp có thể bỏ qua nếu khối u nhỏ, thụ thể nội tiết dương tính và đã điều trị bằng nội tiết.